5000 bc -1300 Eerste vormen van landbouw
In Nederland heeft landbouw relatief laat zijn intrede gedaan in vergelijking met elders in Europa. Dit komt vanwege het moerassige en onbegaanbare land dat Nederland lange tijd is geweest. 5.000vc werd de eerste landbouw bedreven in Drenthe. De hoger gelegen plekken in het landschap werden als eerste ontgonnen ten behoeve van landbouw. Dit werden essen genoemd.
Escomplex
Een es is een oud agrarisch gebied dat door verschillende boeren werd gebruikt. De essen zijn in het landschap te vinden op de hoger gelegen delen. De akkers werden door meerdere boeren gebruikt en hadden een open karakter in het landschap. Veelal werden de essen omsloten door houtwallen of bossen.
1300-1600: Bevloeiing
Eeuwenlang werd het land verrijkt door het bevloeien van bouwlanden met slib en water vanuit de beken. Vanaf de 14de eeuw kwamen de eerste verwijzingen naar bevloeide graslanden. De vloeivelden waren te verdelen in twee systemen, de stroomlanden langs de beken en opgeleide beken voor de hoger gelegen plekken in het beekdal. Vanaf de 18de eeuw verdween het bevloeien van landbouwgronden door de introductie van kunstmest. Vanaf dit moment werd de grond ontwaterd en werd het water versneld afgevoerd, om een ander landbouwsysteem mogelijk te maken. Op landgoed Lankheet, ten noorden van Eibergen, zijn nog bevloeiweides zichtbaar. 1)
1500-1800 Potstalsysteem
Het potstalsysteem is een manier van landbouw waarmee met dierlijke mest de vruchtbaarheid van het bouwland vergroot werd. Door het schaars worden van goede landbouwgronden aan het eind van de middeleeuwen moest grond worden verrijkt met dierlijke mest. 2)
1850-1950 Veenontginningen
Vanaf 1850 werden de woeste gronden op de voormalige veengronden ontgonnen ten behoeve van landbouw. Vanuit bestaande infrastructuur tussen Eibergen en Groenlo is begonnen met het ontginnen van de woeste gronden. Voor deze ontwikkeling zijn meerdere linten gemaakt waar aan verschillende boerderijen staan. Haaks op deze linten is het achterland ontgonnen.
1950-2020 Intensieve landbouw ‘nooit meer honger’
De tweede wereldoorlog is net afgelopen en het land begint aan de wederopbouw. Met behulp van de Amerikaanse Marshallhulp wordt een impuls gegeven aan de landbouw. Schaalvergroting stond voorop en met nieuwe machines werd de landbouw intensiever en efficiënter. De tijdens de oorlog verwoeste boerderijen werden vervangen door wederopbouw boerderijen.
Daarnaast heeft de grootschalige verandering in het landschap door de kanalisering ook een versnelling gegeven aan de ruilverkaveling in het gebied. Tussen 1960 en 1970 is het gebied onherkenbaar veranderd. Vrijwel het gehele kleinschalige hagencultuur landschap is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor grote kavels met intensieve landbouw.
2000- > Natuur inclusieve landbouw
De afgelopen jaren worden de gevolgen van de intensieve landbouw steeds meer zichtbaar. De weerstand tegen de manier van landbouw zoals dit de afgelopen 60-70 jaar is gedaan groeit. Problemen als verdroging, biodiversiteitscrisis en stikstof problematiek zorgen ervoor dat er een veranderende trend begint te komen op gebied van landbouw.
Daarbij wordt gekeken naar landbouwvormen in het verleden zoals vloeivelden of het potstal systeem. Maar ook nieuwe manieren worden onderzocht, zo is biologische landbouw en natuur inclusieve landbouw in opkomst.
Bronnen
1) Immaterieel erfgoed. (n.d.). Grasland bevloeiing. Retrieved September 21, 2021, from https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/graslandbevloeiing
2) leestekensvanhetlandschap. (n.d.). Potstal – Leestekens van het Landschap. Retrieved September 30, 2021, from https://www.leestekensvanhetlandschap.nl/potstal
Lees verder
1. Landschap ecologie
2. Landschap biografie
3. Stamboom van het landschap
Dna van de Berkel 
